CEL PROJEKTU
Projekt „Samorząd przyjazny seniorom” będzie koncentrował się na wzmocnieniu kompetencji pracowników lokalnej administracji samorządowej i partnerów społecznych w projektowaniu skutecznych polityk publicznych na rzecz aktywizacji osób starszych ze szczególnym uwzględnieniem osób biernych i niezrzeszonych. Odpowiada on na potrzeby starzejącego się społeczeństwa na pograniczu, które należy przygotować na zwiększającą się liczbę osób starszych. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa administracja samorządowa wraz z partnerami społeczno-gospodarczymi (lokalnymi interesariuszami) odpowiedzialna za polityki publiczne, w tym politykę senioralną. W związku z tym partnerami po stronie PL i SK są samorządy lokalne (Gmina Stary Sącz, Miasto Limanowa, Miasto Spisska Bela, Miasto Stara Lubovna), ale także z rolą wspierającą i koordynującą samorządy regionalne (Województwo Małopolskie i Samorządowy Kraj Preszowski). Celem głównym projektu jest wzmacnianie kompetencji instytucji pogranicza w projektowaniu polityki senioralnej ukierunkowanej na wsparcie osób starszych, ze szczególnym uwzględnieniem osób biernych i pozostających w domach. Będzie on realizowany poprzez stworzenie sieci współpracy pomiędzy samorządem lokalnym a instytucjami publicznymi i prywatnymi oraz organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób starszych w miastach partnerskich. Do kluczowych działań projektowych należą: diagnozowanie sytuacji społecznej pogranicza oraz identyfikacja najlepszych rozwiązań dla potrzeb polepszenia jakości usług i produktów dla osób starszych (katalog dobrych praktyk). Następnie zbudowany zostanie profesjonalny transgraniczny programu aktywizacji seniorów. Będzie obejmował takie obszary jak polityka społeczna, polityka zdrowotna, kultura, turystyka, rynek pracy itp.
Projekt ” Samospráva pre seniorov” sa zameria na posilnenie kompetencií zamestnancov miestnej samosprávy a sociálnych partnerov pri navrhovaní účinných verejných politík na aktivizáciu starších ľudí s osobitným dôrazom na pasívnych a nevládnych ľudí. Reaguje na potreby starnutia obyvateľstva v pohraničnom regióne, ktorý sa musí pripraviť na rastúci počet starších ľudí. Kľúčovú úlohu v tomto procese zohráva miestna samospráva spolu so sociálno-ekonomickými partnermi („lokálnymi aktérmi”), ktorí sú zodpovední za verejné politiky vrátane politiky voči starším občanom. V tejto súvislosti sú partnermi na strane PL a SK samosprávy (Gmina Stary Sącz, Mesto Limanowa, Mesto Spišská Belá, Mesto Stará Ľubovňa), ale s podpornou a koordinačnou úlohou aj regionálne samosprávy (Malopoľské vojvodstvo a Prešovský samosprávny kraj). Hlavným cieľom projektu je posilniť kompetencie pohraničných inštitúcií pri navrhovaní politík pre seniorov zameraných na podporu starších ľudí s dôrazom na pasívnych starších ľudí a starších ľudí žijúcich v domácnosti. Bude sa realizovať vytvorenim siete spolupráce medzi miestnou samosprávou a verejnými a súkromnými inštitúciami a mimovládnymi organizáciami,
ktoré pracujú v prospech starších ľudí v partnerských mestách. Medzi hlavné aktivity projektu patrí diagnostikovanie sociálnej situácie pohraničia a identifikácia najlepších riešení na zlepšenie kvality služieb a produktov pre starších ľudí (katalóg dobrej praxe). Potom bude vybudovaný profesionálny cezhraničný senior aktivačný program. Bude pokrývať oblasti ako sociálna politika, zdravotná politika, kultúra, cestovný ruch, trh práce atď.
GRUPY DOCELOWE
Bezpośrednimi grupami docelowymi są pracownicy samorządów – partnerów projektu oraz pracownicy instytucji i organizacji pogranicza współpracujących z samorządami zaangażowanymi we wdrażanie projektu, odpowiedzialni tematycznie i kompetencyjnie za politykę senioralną/społeczną. Instytucje i organizacje te tworzą grupę tzw. interesariuszy, czyli wskazane w celu szczegółowym 1. Priorytetu 4 zainteresowane strony. Są to organizacje pozarządowe działające na rzecz aktywizacji i integracji osób starszych na pograniczu, lokalne rady seniorów, przedsiębiorcy działający w obszarach związanych z aktywizacją osób starszych jak np. sport i turystyka, przedstawiciele sektora nauki (Uniwersytetu Preszowskiego i Akademii Nauk Stosowanych w Nowym Sączu), pracownicy sektora medyczno-opiekuńczego, pracownicy socjalni, pracownicy sektora edukacji i kultury (muzea, biblioteki, ośrodki kultury pogranicza). Ich udział jest niezbędny w procesie tworzenia programu aktywizacji społecznej, dostosowanego do potrzeb lokalnych, a wzrost kompetencji pracowników tych instytucji i organizacji wpłynie na zwiększenie zdolności instytucjonalnych samorządów pogranicza. Docelowo rozwijająca się grupa interesariuszy każdego z partnerów po nawiązaniu współpracy z innymi grupami w trakcie projektu, tworzy sieć interesariuszy na pograniczu mającą możliwość wraz z przedstawicielami administracji samorządowej efektywnego działania na rzecz aktywizacji seniorów.Finalną grupą odbiorców działań projektowych, którzy pośrednio zyskają poprzez wzrost kompetencji pracowników samorządów i zainteresowanych stron (interesariuszy) będą osoby dojrzałe (50+) oraz osoby starsze (60+) zamieszkujące na pograniczu, ze szczególnym naciskiem na osoby niezrzeszone w żadnej organizacji, nieaktywne społecznie, bierne i pozostające w domach.
Priamymi cieľovými skupinami sú zamestnanci miestnych orgánov – partnerov projektu – ako aj zamestnanci inštitúcií a organizácií v prihraničnom regióne spolupracujúcich s lokálnou samosprávou zapojenou do realizácie projektu, ktorí sú tematicky a kompetenčne zodpovední za seniorské občianstvo/sociálnu politiku. Tieto inštitúcie a organizácie tvoria skupinu tzv. zainteresovaných strán, t. j. zainteresovaných strán uvedených v špecifickom cieli 1 priority 4. Sú medzi nimi mimovládne organizácie pracujúce na aktivizácii a integrácii starších ľudí v pohraničí, miestne rady seniorov, podnikatelia pôsobiaci v oblastiach súvisiacich s aktivizáciou starších ľudí, ako je šport a cestovný ruch, zástupcovia vedeckého sektora (Prešovská univerzita a Akadémia aplikovaných vied v Novom Sączi), zamestnanci zdravotníckeho sektora, sociálni pracovníci, zamestnanci vzdelávacieho a kultúrneho sektora (múzeá, knižnice, kultúrne centrá v pohraničí). Ich účasť je nevyhnutná v procese tvorby programu sociálnej aktivácie prispôsobeného lokálnym potrebám a zvýšenie kompetencií zamestnancov týchto inštitúcií a organizácií ovplyvní zvýšenie inštitucionálnych kapacít samosprávy pohraničia. V konečnom dôsledku sa rozvíjajúca skupina zainteresovaných strán každého partnera po nadviazaní spolupráce s ostatnými skupinami počas projektu vytvorí sieť
zainteresovaných strán v pohraničnom regióne, ktorá bude spolu so zástupcami miestnej samosprávy schopná účinne pôsobiť na aktivizáciu seniorov.Poslednou skupinou príjemcov projektových aktivít, ktorá nepriamo získa prostredníctvom zvýšenia kompetencií zamestnancov miestnej samosprávy a zainteresovaných strán ( záujemcov), budú zrelí ľudia (50+) a starší ľudia (60+) žijúci v pohraničnej oblasti, s osobitným dôrazom na tých, ktorí nie sú združení v žiadnej organizácii, sú sociálne neaktívni, pasívni a zostávajú doma.
PLANOWANY EFEKT
W ramach poszczególnych działań merytorycznych powstaną dokumenty/opracowania, które mogą być wykorzystane przez inne samorządy lokalne przy przygotowaniu podobnego programu aktywizacji seniorów, dostosowanego do potrzeb danej społeczności. Materiały te będą dostępne w formie elektronicznej na stronach internetowych/podstronach internetowych każdego z partnerów dot. projektu: raport zawierający diagnozę, katalog dobrych praktyk, program aktywizacji osób starszych na pograniczu. W trakcie realizacji projektu, wszyscy partnerzy wskazani w umowie partnerskiej, będę ściśle współpracować ze sobą i uczestniczyć w procesie tworzenia programu aktywizacji. Za wdrażanie programu będą odpowiedzialne samorządy lokalne, które ten program obejmuje – Stary Sącz, Limanowa, Spisska Bela i Stara Lubovna. Po zakończeniu projektu zaplanowano podpisanie przez samorządy lokalne deklaracji dotyczącej wdrażania Programu aktywizacji społecznej osób starszych w gminach pogranicza i równocześnie przedłużenia trwałości efektów projektu. Dokument ten może pomóc innym samorządom w tworzeniu podobnych programów i działań na rzecz seniorów.
V rámci konania jednotlivých vecných aktivít budú vypracované podklady/dokumenty, ktoré budú môcť využiť aj iné samosprávy pri príprave podobného programu aktivizácie seniorov, prispôsobeného potrebám danej komunity. Tieto materiály budú k dispozícii v elektronickej podobe na webových stránkach/stránkach jednotlivých partnerov projektu: správa obsahujúca diagnózu, katalóg osvedčených postupov, program aktivizácie seniorov v pohraničí. Počas realizácie projektu budú všetci partneri uvedení v dohode o partnerstve úzko spolupracovať a zúčastňovať sa na procese tvorby programu aktivácie. Za realizáciu programu budú zodpovedné lokálne samosprávy, ktorých sa tento program týka – Stary Sącz, Limanowa, Spišská Belá a Stará Ľubovňa. Na konci projektu sa plánuje, že miestne orgány podpíšu vyhlásenie o realizácii Programu sociálnej aktivácie seniorov v pohraničných obciach a zároveň o udržateľnosti účinkov projektu. Tento dokument môže pomôcť iným miestnym orgánom pri vytváraní podobných programov a aktivít pre seniorov.
– AKTUALNOŚCI-
czerwiec 2025 r.
SPOTKANIE Z PRZEDSTAWICIELAMI INSTYTUCJI ZAPROSZONYCH DO UDZIAŁU W PROJEKCIE „SAMORZĄD PRZYJAZNY SENIOROM”
W dniu 4 czerwca 2025 roku w Urzędzie Miejskim w Starym Sączu odbyło się spotkanie z przedstawicielami instytucji zaproszonych do udziału w projekcie „Samorząd przyjazny seniorom”, którzy będą brać udział w pracach lokalnej grupy interesariuszy. Podczas spotkania omówiono główne założenia projektu, harmonogram działań oraz możliwości współpracy na rzecz poprawy jakości życia osób starszych w naszej społeczności. Uczestnicy wyrazili gotowość do zaangażowania i wspólnego wypracowania rozwiązań dostosowanych do potrzeb seniorów.
WARSZTATY DIAGNOSTYCZNE W STARYM SĄCZU
Projekt pn. Samorząd przyjazny seniorom jest wspólną inicjatywą samorządową odpowiadającą na skutki negatywnych zmian demograficznych związanych z procesem starzenia się społeczeństwa na pograniczu. Partnerami po stronie polskiej i słowackiej są samorządy lokalne (Gmina Stary Sącz, Miasto Limanowa, Miasto Spišská Belá, Miasto Stará Ľubovňa) ), ale także – z rolą wspierającą i koordynującą – samorządy regionalne (Województwo Małopolskie, jako partner wiodący i Samorządowy Kraj Preszowski, jako główny partner transgraniczny).
Aby móc przygotować się na zwiększającą się liczbę osób starszych w populacji pogranicza oraz, co za tym idzie zmiany w systemie opieki zdrowotnej i społecznej, należy już dziś podjąć działania wspierające osoby starsze w codziennym funkcjonowaniu, jak również przedsięwziąć kroki na rzecz zdrowego i aktywnego starzenia się całej populacji. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa administracja samorządowa wraz z partnerami społeczno – gospodarczymi, która jest odpowiedzialna za kreowanie polityk publicznych, w tym polityki senioralnej.
W dniach 17-18 czerwca 2025 r. w Starym Sączu na pierwszych wspólnych warsztatach spotkali się przedstawiciele partnerów projektu, pracownicy samorządów lokalnych oraz organizacje pozarządowe i podmioty działające w obszarze wsparcia osób starszych w miastach partnerskich, tworzące lokalne grupy interesariuszy. W czasie warsztatów uczestnicy pracowali nad przygotowaniem kompleksowej diagnozy sytuacji osób starszych na pograniczu polsko -słowackim.
Warsztaty otworzył Pan Jacek Lelek, burmistrz Starego Sącza, gospodarz wydarzenia. W imieniu strony słowackiej uczestników przywitał Pan Ľuboš Tomko burmistrz Miasta Stará Ľubovňa, a w imieniu partnera wiodącego głos zabrał Pan Piotr Romański, zastępca dyrektora Departamentu Rozwoju Regionu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Ekspert strategiczny projektu, Pan Jacek Kwiatkowski reprezentujący Fundację Małopolska Izba Samorządowa, nakreślił zebranym czym jest polityka senioralna, jej kontekst, uwarunkowania i wieloaspektowość.
Uczestnicy warsztatów, pod okiem eksperta strategicznego i ekspertów wspierających, podjęli próbę identyfikowania problemów i barier, które powodują, że środowisko lokalne nie sprzyja rozwojowi osobistemu, aktywizacji społecznej i zawodowej osób starszych, a wręcz go blokuje i powoduje, ze osoby starsze w większości pozostają wciąż na marginesie życia społecznego lub są z niego wykluczone. Podczas prac w grupach warsztatowych partnerzy projektu wraz z lokalnymi interesariuszami szukali także potencjałów rozwojowych miast partnerskich pod kątem aktywizacji osób starszych i poprawy ich sytuacji społecznej. Ważnym elementem warsztatów była nauka metod pracy badawczej oraz dyskusja i analiza sposobu postępowania przy realizacji diagnozy z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań każdego z partnerów. Ustalono, że w ramach procesu diagnozy zostanie przeprowadzona analiza na podstawie danych statystycznych i prognoz demograficznych z uwzględnieniem dostępności i jakości usług dla osób starszych w wybranych obszarach jak np. zdrowie, opieka, bezpieczeństwo czy rynek pracy, edukacja i mieszkalnictwo. Kluczowym działaniem będzie badanie ankietowe wśród samych seniorów, aby móc lepiej poznać potrzeby, problemy, szanse rozwojowe i wyzwania, z jakimi mierzą się osoby starsze na pograniczu. Uczestnicy zgodzili się, że należy dotrzeć z ankietą przede wszystkim do osób biernych i pozostających w domach. Atmosfera spotkania sprzyjała współpracy, wymianie doświadczeń i pomysłów. Warsztaty były także ważnym krokiem w kierunku nawiązania stałej współpracy między instytucjami, które działają na rzecz poprawy jakości życia osób starszych oraz zapewnienia im godnego i aktywnego miejsca w społeczeństwie, co jest istotą lokalnej polityki senioralnej.
Efekty tych prac zostaną opublikowane w formie raportu z diagnozy sytuacji społecznej w miastach partnerskich na pograniczu pod kątem zmian demograficznych i potrzeb wynikających ze starzejącego się społeczeństwa.
