Przepisy dotyczące systemu kaucyjnego wprowadzone zostały ustawą z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Podstawą prac nad ustawą była dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP).
- Infografiki nt. systemu kaucyjnego
- Wideografiki nt. systemu kaucyjnego
- Oznakowanie opakowań w systemie kaucyjnym (pliki do pobrania)
Założenia systemu określone w ustawie
- wprowadzony zostanie w Polsce system kaucyjny obejmujący jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra,
- zakłada się, że to rozwiązanie:
- zmniejszy zanieczyszczenie środowiska przez odpady opakowaniowe,
- zwiększy poziom selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych,
- zwiększy poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych,
- wyrobi w społeczeństwie pozytywne nawyki dot. segregowania odpadów,
- w ramach systemu kaucyjnego, przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani zostaną do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania określającego wysokość kaucji,
- przy sprzedaży napojów w opakowaniach jednorazowego albo wielokrotnego użytku objętych systemem kaucyjnym do ceny napojów doliczona zostanie kaucja, której wysokość zostanie określona w rozporządzeniu. Przy zwrocie opakowań, w celu odzyskania kaucji, nie będzie wymagane okazanie paragonu, gdyż opakowania objęte systemem będą odpowiednio oznakowane,
- wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, będą pobierały kaucję, jeżeli oferują napoje w opakowaniach objętych systemem. Puste opakowania objęte systemem kaucyjnym będzie można zwracać w jednostkach handlowych o powierzchni powyżej 200 m2. Jednostki handlowe o powierzchni poniżej 200 m2 będą mogły dobrowolnie przystąpić do systemu w zakresie zbierania pustych opakowań i zwracania kaucji,
- możliwe będzie tworzenie punktów zbierania pustych opakowań poza jednostkami handlowymi.
Zasada działania systemu
- przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą tworzyli ten system za pośrednictwem podmiotu reprezentującego. Przedsiębiorcy będą obowiązani osiągnąć określone poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu (90% od 2029 r.),
- zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą finansowali ten system. Wprowadzający, będą ponosili koszty związane m.in. ze zbiórką, odbieraniem i transportem opakowań i odpadów czy prowadzeniem ewidencji i rozliczaniem kaucji,
- system będzie dodatkowo finansowany z niezwróconej kaucji oraz ze sprzedaży materiałów pochodzących z recyklingu,
- pobrana kaucja będzie przekazywana do podmiotu reprezentującego, a wszelkie rozliczenia finansowe będą dokonywane w okresie nie dłuższym niż miesięcznym,
- ustawa dopuszcza funkcjonowanie na rynku kilku operatorów systemu kaucyjnego.