Ocaleni od zapomnienia – spotkanie autorskie z Jerzym Gizą
Gościnne progi biblioteki w Starym Sączu w czwartkowy wieczór 6 listopada, ledwo pomieściły gości, którzy przyjechali na spotkanie autorskie w Starym Sączu. Zainteresowanie było duże, bo i publikacja niecodzienna i monumentalna. Na ponad 500 stronicach „Starosądeckich Bojowników Niepodległości „autor udokumentował m.in. 95 żołnierzy Legionów Polskich związanych z naszym miastem i gminą.
Legioniści wspominani na kartach publikacji to starosądeczanie z urodzenia lub w inny sposób związani z miastem, m.in. nauką w Seminarium Nauczycielskim Męskim, czy zamieszkaniem we wsiach na obrzeżach miasta, ale mamy oprócz nich innych, którzy co prawda w Legionach Polskich nie służyli, ale zostali przez Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości uhonorowani odznaczeniem. W książce wspomniane są również osoby z innych pól walki o niepodległość Polski, a związane ze Starym Sączem – którzy jako żołnierze Wojska Polskiego bronili kruchej niepodległości w czasie walk o wolność i granice w latach 1918–1920 i ci którzy walczyli później o tę samą sprawę w latach 1939–1945. Razem opisanych zostało prawie 180 postaci, które zasłużyły sobie, aby zostać wpisanymi na karty Wielkiej Księgi Chwały Oręża Polskiego.
– Publikacja początkowo pomyślana była jako poświęcona tylko legionistom i miała nosić tytuł po prostu „Starosądeccy Legioniści” – wspominał Jerzy Giza. – Miałem na początku około 50 biogramów, ale podczas poszukiwań i kwerend okazało się, że osób związanych ze Starym Sączem, którzy swoje poświęcenie, a nierzadko życie oddali dla sprawy polskiej niepodległości jest o wiele więcej. Nie mogłem ich pominąć. Trzeba było ich ocalić od zapomnienia w myśl maksymy Marszałka – „Kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości, nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości”. Uznałem zresztą kiedyś na podstawie wcześniejszych badań, że Sądecczyzna miała dwa ważne ośrodki myśli i czynu niepodległościowego, a to Nowy i Stary Sącz. I że w Polsce powinniśmy się tym jako Sądeczanie chwalić.
Autor dziękował za pomoc w pracach nad książką m.in. ks. prałatowi Alfredowi Kurkowi Honorowemu Obywatelowi Starego Sącza, a burmistrzowi Jackowi Lelkowi za otwartość i sfinansowanie wydawnictwa. Podkreślał, że Nowy Sącz jak dotąd nie ma takiej pozycji biograficznej, choć w czasie I wojny światowej liczył 5 razy tyle mieszkańców, co Stary Sącz!
Wydanie książki o takiej tematyce nieprzypadkowo zbiegło się ze zbliżającymi się obchodami 107. rocznicy odzyskania niepodległości.
– To był niesamowity wieczór autorski – podkreślał burmistrz Starego Sącza Jacek Lelek. – Jestem pod wrażeniem ogromu pracy autora i jej efektów zawartych w tomie „Starosądeccy Bojownicy Niepodległości”. Przyznam, że efekt przerósł moje oczekiwana. To znakomity prezent dla wszystkich starosądeczan, ale i dla wielu mieszkańców naszego regionu na 107. rocznicę odzyskania niepodległości. Jestem dumny z tego wydawnictwa, niezmiernie się cieszę, że mogłem przyczynić się do wydania takiej publikacji i bardzo dziękuję wszystkim za obecność w Starym Sączu.
Wieczór autorski prowadzony przez dyrektor Powiatowej i Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Starym Sączu Monikę Jackowicz-Nowak zaszczyciło obecnością wielu znakomitych gości. Obecny był ojciec autora Tadeusz Giza, radny Sejmiku Województwa Małopolskiego Jan Duda, radny Rady Powiatu Nowosądeckiego Piotr Dyrek, przedstawiciele Rady Miejskiej w Starym Sączu: Zofia Kucharska, Lidia Szewczyk, Tomasz Koszkul, Sławomir Szczepaniak , zastępca burmistrza Starego Sącza Kazimierz Gizicki, generał Straży Granicznej w stanie spoczynku Stanisław Laciuga – komendant KOSG w Nowym Sączu w latach 2016 -2024, starsza chorąży sztabowy Alina Tymczyszyn reprezentująca komendanta Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu generała Adam Jopka, major Straży Granicznej Paweł Wolak Komendant Placówki SG im. gen. bryg. Józefa Gizy w Tarnowie, major Zdzisław Kudła i starszy chorąży sztabowy Jacek Mokrzycki z 21 Batalionu Logistycznego w Rzeszowie, Leszek Zakrzewski prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego oddział w Nowym Sączu, Andrzej Długosz kustosz Muzeum Regionalnego im. Seweryna Udzieli w Starym Sączu i prezes Towarzystwa Miłośników Starego Sącza, Danuta Sułkowska wiceprezes Towarzystwa Miłośników Starego Sącza, dr inż. Mariusz Sierpień z Agencji Wydawniczo-Poligraficznej Art-Tekst, wydawcę publikacji, Helena Piętka prezes Stowarzyszenie Miasto św. Kingi, Agnieszka Miśkiewicz z Krajowej Rady Bibliotecznej , bibliotekarza w Społecznej Szkole Podstawowej nr im. Józefa Piłsudskiego w Krakowie, Lucjan Michalik zastępca dyrektora w Społecznej Szkole Podstawowej nr im. Józefa Piłsudskiego w Krakowie i Maria Kanikuła, córka kapitana Józef kanikuły dowódcy instruktorów Obozu Obrony Narodowej w Starym Sączu w 1938 r. Kolorytu dodali członkowie Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych – 1 Pułku Strzelców Podhalańskich z Nowego Sącza.
Jerzy Giza – wnuk generała Józefa Gizy, znany publicysta historyczny, działacz niepodległościowy, profesor oświaty, poeta, biograf. W 1987 r. założyciel Komitetu Uczczenia Pamięci Sądeczan Pomordowanych na Wschodzie, przekształconego w 1991 r. w Sądecką Rodzinę Katyńską. W latach 1980–1989 uczestnik działalności krakowskich i nowosądeckich środowisk niepodległościowych. Współpracownik prasy podziemnej i emigracyjnej. W PRL-u inwigilowany przez SB i relegowany z pracy za „nieprzestrzeganie socjalistycznego i laickiego charakteru szkoły”. W 1989 r. twórca i dyrektor pierwszej niepublicznej szkoły w Polsce – Społecznej Szkoły Podstawowej nr 1 im. Józefa Piłsudskiego w Krakowie. Autor wielu publikacji historycznych i blisko dwóch tysięcy biogramów. Przewodniczący Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przy Oddziale IPN w Krakowie. Kustosz Pamięci Narodowej. Honorowy Obywatel Miasta Nowego Sącza.
fot. Rafał Kamieński/Urząd Miejski w Starym Sączu